Nastąpił przełom w badaniach nad zdrowiem pszczół. Naukowcy z Finlandii opracowali pierwszą na świecie szczepionkę, która może zabezpieczyć pszczele rodziny przed najgroźniejszymi chorobami – w tym zgnilcem amerykańskim i europejskim.
Niezwykłe odkrycie
Szczepionka została nazwana PrimeBEE. Opracowały ją dr Dalial Freitak oraz Heli Salmela z Uniwersytetu Helsińskiego, które odkryły mechanizm przekazywania odporności z pszczelej matki na kolejne pokolenia pszczół. Jak wyjaśniają fińskie badaczki, w przeciwieństwie do ssaków owady nie mają przeciwciał, które są kluczowe w uzyskiwaniu odporności. Jednak w ich ciałach znajduje się szczególne białko witellogenina, które przekazuje informacje związane z odpornością z osobnika matecznego na potomne.
To znaczy, że jeśli pszczela matka pobierze drogą pokarmową odpowiednio przygotowaną substancję, czyli szczepionkę zawierającą patogeny chorobotwórcze np. bakterie wywołujące zgnilca amerykańskiego, może za pośrednictwem tego białka, przekazać odporność do składanych przez siebie jajeczek, z których rozwiną się pszczoły robotnice.
W walce z najgroźniejszą chorobą
Badania nad przekazywaniem odporności u owadów początkowo prowadzono na motylach. Okazało się, że ten mechanizm można wykorzystać, aby zwalczać choroby pszczół miodnych oraz innych owadów zapylających. Twórczynie PrimeBEE szacują, że za pomocą szczepionek będzie można uodpornić pszczoły na wszystkie mikroorganizmy chorobotwórcze. Jednak najważniejsze jest opracowanie szczepionki przeciwko Paenibacillus larvae – bakterii odpowiedzialnej za najgroźniejszą chorobę pszczół miodnych – zgnilca amerykańskiego, dziesiątkującą pszczele rodziny w wielu regionach świata. Kolejne szczepionki mają obejmować zgnilec europejski oraz choroby wywoływane przez grzyby.
Trwają testy w laboratoriach, działalność ma także rozpocząć firma sprzedająca szczepionki pszczelarzom.
Zgnilec amerykańskim, zwanym także złośliwym to choroba atakująca larwy pszczół. Przetrwalniki bakterii są odporne na wiele środków dezynfekcyjnych, a także na niskie i wysokie temperatury. Mogą przetrwać w środowisku od kilku do 10 lat, a w martwych i wysuszonych larwach nawet 35 lat (!). Infekcja następuje drogą pokarmową w trakcie karmienia larw przez pszczoły robotnice. Zainfekowane larwy gniją, pszczela rodzina słabnie i ginie.
Choroba rozprzestrzenia się za pośrednictwem pszczół rabujących ule, a także przez zakażony sprzęt pszczelarski. Do pasieki choroba może zostać sprowadzona wraz z zakupionymi pszczołami. Po wykryciu choroby Powiatowy Lekarz Weterynarii wyznacza obszar zapowietrzony, co wiąże się z dużymi restrykcjami dla okolicznych pszczelarzy. Pasieka w której wykryto chorobę może zostać zlikwidowana.
Więcej na temat życia pszczół znajdziesz tutaj.
